Вайна сусветаў (на белорусском языке) - Страница 22

Гэта быў першы марсiянiн, убачаны братам; брат хутчэй са здзiўленнем, чым са страхам, глядзеў на гэтага тытана, якi асцярожна наблiжаўся да лiнii суднаў i ступаў па вадзе ўсё далей i далей ад берага. Потым - далёка за Краўчам - паявiўся другi марсiянiн, якi крочыў па пералеску; а за iм - яшчэ далей - трэцi, якi быццам крочыў уброд цераз блiскотную глеiстую водмель, якая, здавалася, вiсела памiж Фаўлнесам i Нейзам. Нягледзячы на ўзмоцненае пыхценне машыны i на горы пены за калёсамi, параходзiк вельмi паволi адыходзiў ад бачнай небяспекi.

Зiрнуўшы на паўночны захад, брат заўважыў, што парадак сярод суднаў парушыўся: у панiцы яны заварочвалiся, iшлi наперарэз адно аднаму; параходы давалi свiсткi i выпускалi клубы пары, ветразi паспешна распускалiся, катэры сноўдалi сюды-туды. Захоплены гэтым вiдовiшчам, брат не глядзеў па баках. Нечаканы паварот, зроблены, каб пазбегнуць сутыкнення, скiнуў брата з лаўкi, на якой ён стаяў. Вакол затупалi, закрычалi "ўра", на якое аднекуль слаба адказалi тым жа. У гэты момант судна нахiлiлася, брата адкiнула ўбок.

Ён усхапiўся i ўбачыў за бортам, усяго за якiх-небудзь сто ярдаў ад тонучага параходзiка стальное цела, быццам нарог плуга, якое разрэзала ваду на дзве агромнiстыя пенiстыя хвалi; параходзiк бездапаможна махаў лопасцямi калёсаў па паветры i даваў нахiл амаль да ватэрлiнii.

Вялiзны слуп на iмгненне асляпiў брата. Працёршы вочы, ён убачыў, што вялiзнае судна пранеслася мiма i iдзе да берага. Надводная частка доўгага стальнога корпуса падымалася над вадою, а з дзвюх трубаў вырывалiся iскры i клубы дыму. Гэта быў мiнаносец "Грамавержац", якi спяшаўся на выручку суднам, што знаходзiлiся ў небяспецы.

Ухапiўшыся за поручнi разгайданай палубы, брат адвёў позiрк ад хуткаснага левiяфана i зiрнуў на марсiянаў. Усе трое цяпер сышлiся i стаялi так далёка ў моры, што iх трыножкi былi амаль цалкам пад вадою. Пагружаныя ў ваду, на такой далёкай аддлегласцi яны не здавалiся ўжо страшнымi ў параўнаннi са стальным гiгантам, у кiльватэры якога бездапаможна гойдаўся параходзiк. Марсiяне як быццам са здзiўленнем разглядалi новага працiўнiка. Магчыма, гэты гiгант здаўся iм падобным на самiх. "Грамавержац" iшоў поўным ходам без выстралаў. Магчыма, дзякуючы гэтаму яму i ўдалося падысцi так блiзка да ворага. Марсiяне не ведалi, як быць з iм. Адзiн снарад - i яны ў момант пусцiлi б яго на дно цеплавым промнем.

"Грамавержац" iшоў такiм ходам, што праз хвiлiну ўжо пераадолеў палову адлегласцi памiж параходам i марсiянамi, - чорная пляма, якая хутка памяншаецца на фоне нiзкага берага Эсекса.

Раптам пярэднi марсiянiн апусцiў сваю трубу i швырнуў у мiнаносец хмары чорнага газу. Быццам струмень чарнiла залiў левы борт мiнаносца, чорнае воблака дыму заклубiлася па моры, але мiнаносец праскочыў. Гледачам, якiя назiралi за гэтым супраць сонца з глыбока апушчанага ў ваду параходзiка, здавалася, што мiнаносец знаходзiцца ўжо сярод марсiянаў.

Затым гiганцкiя iх фiгуры раздзялiлiся i пачалi адступаць ад берага, усё вышэй i вышэй вырастаючы над вадою. Адзiн з iх падняў генератар цеплавога промня, накiроўваючы яго пад вуглом унiз; воблака пары паднялося з паверхнi вады ад дотыку цеплавога промня. Ён прайшоў праз стальную браню мiнаносца, як нагрэты жалезны кiй праз аркуш паперы.

Раптам сярод воблака пары блiснула ўспышка, марсiянiн уздрыгнуў i пахiснуўся. Праз секунду залп збiў яго, i смерч з вады i пары ўзляцеў высока ў паветра. Гарматы "Грамавержца" грымелi дружнымi залпамi. Адзiн снарад, узняўшы вадзяны слуп, упаў каля параходзiка, адляцеў рыкашэтам да другiх суднаў, якiя адыходзiлi на поўнач, i раскрышыў рыбацкую шхуну. Але нiхто на гэта не звярнуў увагi. Убачыўшы, што марсiянiн упаў, капiтан на мосцiку гучна крыкнуў, i натоўп пасажыраў на карме падхапiў яго крык. Раптам усе зноў закрычалi: з белага хаосу пары, узнiмаючы хвалi, неслася нешта доўгае, чорнае, ахопленае полымем, з вентыляратамi i трубамi, з якiх шугаў агонь.

Мiнаносец усё яшчэ змагаўся; руль, вiдаць, быў не пашкоджаны, i машыны працавалi. Ён iшоў прама на другога марсiянiна i знаходзiўся за сто ярдаў ад яго, калi той накiраваў на "Грамавержца" цеплавы прамень. Палуба i трубы з грукатам узляцелi ўверх сярод асляпляльнага полымя. Марсiянiн пахiснуўся да выбуху, i праз секунду ахопленыя агнём абломкi судна, якiя ўсё яшчэ неслiся ўперад па iнерцыi, ударылi па марсiянiну i падмялi яго, як папяровую ляльку. Брат мiжвольна выкрыкнуў. Зноў усё знiкла ў хаосе гарачай вады i пары.

- Два! - крыкнуў капiтан.

Усе крычалi, увесь параходзiк ад кармы да носа быў напоўнены радаснымi галасамi, падхопленымi спачатку на адным, а потым на ўсiх суднах i лодках у моры. Пара вiсела над вадой некалькi хвiлiнаў, хаваючы бераг i трэцяга марсiянiна. Параходзiк працягваў круцiць калёсы, адыходзячы з месца бою. Калi пара рассеялася, яе змянiў чорны дым, навiслы хмараю, што нельга было разгледзець нi "Грамавержца", нi трэцяга марсiянiна.

Браняносцы з мора падышлi зусiм блiзка i спынiлiся памiж берагам i параходзiкам.

Невялiкае судна адыходзiла ў мора; браняносцы ж сталi наблiжацца да берага, якi ўсё яшчэ быў закрыты дзiвоснымi завiткамi пары i чорнага газу. Цэлая флатылiя суднаў, ратуючыся, адыходзiла на паўночны ўсход; некалькi рыбацкiх шхунаў плавалi памiж браняносцамi i параходзiкам. Не дайшоўшы да ўжо нiзкага воблака пары i газу, эскадра павярнула на поўнач i знiкла ў чорных прыцемках. Бераг расплываўся, губляючыся ў воблаках, якiя згушчалiся вакол заходзячага сонца.

Раптам з залацiстай iмглы сонечнага заходу данеслiся вiбрыруючыя раскаты гарматаў i паказалiся нейкiя цёмныя рухомыя ценi. Усе кiнулiся да борта, углядваючыся ў асляпляльнае ззянне вячэрняга зарыва, але нiчога нельга было разабраць. Хмара дыму закрыла сонца. Параходзiк, пыхкаючы, адплываў усё далей, i людзi, што былi на iм, так i не ўбачылi, чым закончыўся марскi бой. Сонца схавалася сярод шэрых хмараў; неба пачырванела, затым пацямнела; уверсе блiснула вячэрняя зорка. Было ўжо зусiм цёмна, калi капiтан штосьцi крыкнуў i паказаў удалячынь. Брат пачаў напружана ўглядацца. Нешта ўзляцела ў неба з нетраў туманнага змроку i коса паднялося ўверх, хутка рухаючыся ў водблiску зарнiцы над хмарамi на заходнiм небасхiле; штосьцi плоскае, шырокае, агромнiстае, апiсваючы вялiкую дугу i знiжаючыся, знiкла ў таямнiчых прыцемках ночы. Над зямлёю слiзгануў злавесны цень.

Кнiга другая

ЗЯМЛЯ ПАД УЛАДАЮ МАРСIЯНАЎ

I

ПАД ПЯТОЮ

У першай кнiзе я моцна адхiлiўся ўбок ад сваiх асабiстых здарэнняў, расказваючы пра братавы вандроўкi. Пакуль разыгрывалiся падзеi, апiсаныя ў двух апошнiх раздзелах, мы са святаром сядзелi ў пустым доме ў Галiфордзе, дзе схавалiся, ратуючыся ад чорнага газу. З гэтага моманту я i буду працягваць свой аповед. Мы заставалiся там усю ноч з нядзелi на панядзелак i ўвесь наступны дзень, дзень панiкi, на маленькiм астраўку дзённага святла, адрэзаныя ад астатняга свету чорным газам. Гэтыя два днi мы мучылiся ад бяздзеяння.

Я непакоiўся за жонку. Я ўяўляў яе ў Лезерхэдзе; магчыма, яна напалоханая, у небяспецы i ўпэўненая, што мяне ўжо няма сярод жывых. Я хадзiў з пакоя ў пакой, уздрыгваючы пры думцы аб тым, што можа здарыцца з ёю ў час маёй адсутнасцi. Я не сумняваўся ў мужнасцi свайго стрыечнага брата, але ён быў не з тых, якiя хутка заўважаюць небяспеку i дзейнiчаюць без прамаруджвання. Тут патрэбна была не храбрасць, а абачлiвасць. Адзiнай уцехай для мяне было тое, што марсiяне рухалiся да Лондана, аддаляючыся ад Лезерхэда. Такая трывога выбiвае чалавека з сiлы. Я вельмi стамiўся, i мяне раздражнялi пастаянныя выкрыкi святара i яго эгаiстычны адчай. Пасля некалькiх безвынiковых спробаў яго абразумiць, я пайшоў у адзiн з пакояў, безумоўна, класны, дзе знаходзiлiся глобусы, мадэлi i сшыткi. Калi ён прабраўся за мною туды, я палез на гарышча i запёрся там у каморцы; мне хацелася застацца адзiн на адзiн са сваiм горам.

На працягу гэтага дня i наступнага мы былi безнадзейна адрэзаны ад свету чорным газам. У нядзелю вечарам мы заўважылi прыкметы людзей у суседнiм доме: нейчы твар у вакне, святло, дзвярны стук. Не ведаю, што гэта былi за людзi i што сталася з iмi. На другi дзень мы iх больш не бачылi. Чорны газ у панядзелак ранiцаю спаўзаў да ракi, падбiраючыся ўсё блiжэй i блiжэй да нас, i ўрэшце заклубiўся па дарозе перад самым домам, дзе мы хавалiся.