Дзiкi сабака дзiнга, альбо аповесць пра першае каханне - Страница 25

А Таня прыпала да нарты, пачуўшы доўгi вiск, i хрыпенне, i стук сабачых iклаў, якi заглушаў шум ветру.

Нарта, якую не стрымлiваў больш тормаз, наляцела на сабак, паднялася, перакулiлася набок.

I сабакi памчалi ў глухую завею.

Нiхто не варушыўся: нi Таня, што ляжала побач з нартай, нi Коля, якi ўпаў нiцма, нi мёртвы Тыгр з разарваным горлам, якi глядзеў у непагоднае неба, усё было нерухомае. Рухаўся толькi снег i паветра, якое туга хадзiла туды-сюды па рацэ.

Таня першая ўскочыла на ногi. Яна нахiлiлася, падняла нарту i зноў нахiлiлася, дапамагаючы ўстаць Колю. Падзенне не ашаламiла яе. Як i раней, усе яе рухi былi няўлоўныя, моцныя, гнуткiя. Яна страсянула снег з твару спакойна, нiбыта нiчога не здарылася.

Коля ж не стаяў на нагах.

- Мы загiнем. Што я нарабiў, Таня! - сказаў ён са страхам, i нават слёзы выступiлi ў яго на вачах, але яны змерзлiся, не паспеўшы нават скацiцца па вейках.

Коля пачаў зноў хiлiцца на бок, апускацца на зямлю. I Таня зноў падхапiла яго, стараючыся ўтрымаць.

Яна закрычала яму:

- Коля, ты чуеш, мы нiколi не загiнем! Толькi нельга стаяць на месцы занясе. Ты чуеш мяне, Коля, мiлы! Рухацца трэба!

Яна напружвала ўсе сiлы. I так стаялi яны, нiбыта абняўшыся. I завея прытулiла iх на хвiлiну ў сваiх воблаках, а потым аглушыла сваiм моцным голасам.

Таня нагой падсунула нарту блiжэй.

- Не, не, - крыкнуў Коля, - я гэтага не хачу! Я не дазволю табе мяне везцi!

Ён пачаў вырывацца, Таня абхапiла яго за шыю. Халодныя твары iх краналiся адзiн аднаго. Яна прасiла, паўтараючы адно i тое ж, хаця цяжка было вымавiць слова - кожны гук на губах памiраў ад жорсткага ветру.

- Мы выратуемся, - гаварыла яна. - Тут блiзка. Хутчэй! Нельга чакаць.

Ён апусцiўся на нарту. Яна шалiкам сцерла з яго твару снег, агледзела рукi - яны былi яшчэ сухiя - i моцна завязала ля кiсцi шнуркi яго рукавiц.

Учапiўшыся за абрывак вяроўкi, Таня пацягнула нарту за сабой. Высокiя хвалi снегу кацiлiся ёй насустрач - заступалi дарогу. Яна падымалася на iх i зноў апускалася i ўсё iшла i iшла наперад, плячыма рассоўваючы густое, увесь час рухлiвае павегра, якое пры кожным кроку адчайна чаплялася за вопратку, як калючкi паўзучых траў. Яно было цёмнае, поўнае снегу, i нiчога скрозь яго не было бачна.

Часам Таня спынялася, вярталася да нарты, штурхала Колю i, нягледзячы нi на якiя яго пакуты i скаргi, прымушала зрабiць дзесяць крокаў наперад. Дыхала яна цяжка. Увесь твар яе быў мокры, i вопратка цвярдзела - пакрывалася тонкiм лёдам.

Так iшла яна доўга, не ведаючы, дзе горад, дзе бераг, дзе неба, - усё знiкла, схавалася ў гэтым белым мораку. Але Таня iшла, нахiлiўшы твар, намацваючы дарогу нагамi, i, як у самую страшную спёку, пот струменiўся па яе спiне.

Раптам яна пачула стрэл з гарматы. Яна зняла шапку, паслухала, падбегла да Колi i зноў прымусiла яго ўстаць з санак.

Яна закрычала, i гукi з цяжкасцю выляталi з яе горла. Але крык яе здаўся не мацнейшым за шоргат сухiх сняжынак.

- Ты чуў, гармата страляе з крэпасцi. Можа, гэта нам падаюць знак.

Ён слаба кiўнуў галавой. Здранцвенне ахоплiвала яго ўсё мацней. I Таня ўжо не пасадзiла, як раней, Колю ў санкi, а, абхапiўшы за пояс i паклаўшы яго руку сабе на шыю, пацягнула зноў наперад, прымушаючы яго перабiраць нагамi. А нарта засталася на месцы.

Яны збочылi ўлева, адкуль пачуўся яшчэ адзiн стрэл. Гэты быў гучнейшы i прайшоўся па ўсёй рацэ.

Таня мацней налягла на вецер грудзьмi, благаслаўляючы моц сваiх лёгкiх, якiя дапамагалi ёй неяк дыхаць у гэтую страшэнную буру, i моц сваiх ног, што неслi яе наперад, i сiлу рук, што не выпускалi з абдымкаў сябра.

Але часам на iмгненне нападаў на яе страх. I тады здавалася ёй, што яна адна ў свеце сярод гэтай завiрухi.

А мiж тым насустрач ёй, ахутаныя гэтай жа завiрухай, рухалiся на лыжах пагранiчнiкi. Яны iшлi густым ланцугом, якi раскiнуўся далёка па рацэ. У руках у кожнага была доўгая вяроўка, канец якой трымаў другi. Так былi яны аб'яднаны ўсе да адзiнага i нiчога не баялiся ў свеце. Такая ж iмгла, тыя ж таросы, тыя ж высокiя сумёты, што кацiлiся наперад i назад, паўставалi перад iмi, як i перад Таняй. Але стралкi лёгка збягалi з iх i лёгка ўзбiралiся, не губляючы дарэмна дыхання. А калi вецер мацнеў, яны прыгiналiся да зямлi, нiбы старалiся пад iм праскочыць.

Так наблiжалiся яны да таго месца, дзе была Таня. Але i за два крокi яе не было бачна. Па-ранейшаму адзiнокай здавалася сярод завiрухi гэтая дзяўчынка з абледзянелым ад поту тварам, якая трымала на руках свайго аслабелага сябра. Яна яшчэ рухалася наперад, але ў яе не хапала ўжо сiл. Яна хiсталася ад кожнага парыву ветру, падала, зноў уставала, працягваючы наперад толькi адну вольную руку. I раптам адчула яна сваiм локцем вяроўку. Яна сутаргава ўчапiлася за яе. Гэта магла быць i вяроўка з баржы, што ўмерзла недалёка ў лёд. Але ўсё-такi, перабiраючы рукой па канаце, Таня закрычала:

- Хто тут, памажыце!

I нечакана дакранулася да бацькавага шыняля. У змроку, без усялякiх бачных адзнак, не вачыма, аслепленымi снегам, не пальцамi, змярцвелымi ад сцюжы, а сваiм цёплым сэрцам, што так доўга шукала ў цэлым свеце бацьку, пазнала яна яго тут, у халоднай пустынi, якая пагражала смерцю, у поўнай цемры.

- Тата, тата! - закрычала яна.

- Я тут! - адказаў ён ёй.

I твар яе, знявечаны мукай i стомай, пакрыўся слязамi.

- Ён жывы, - сказала яна, падштурхнуўшы Колю да бацькi, i сама, уся ўздрыгваючы ад громкага плачу, прыпала лбом да яго каленяў.

Ён прысеў на кукiшкi i, сарваўшы з сябе шынель, ухутаў прыцiснуўшыхся да яго дзяцей.

Што з iм? Ён таксама плакаў, i твар яго, перакрыўлены пакутай, як у Танi, быў зусiм мокры. Але гэта мог быць i снег, што растаў ад яго дыхання пад цёплым шаломам.

- Фiлька... Фiлька прыбег да нас, - сказаў бацька.

- Фiлька, Фiлька, - паўтарыла гучна Таня, хаця Фiлькi не было тут.

Хвiлiны са дзве яны заставалiся нерухомыя. Снег поўз на iх усё вышэй.

Бацька моцна таргануў за вяроўку. Злева i справа пачалi падыходзiць чырвонаармейцы, не выпускаючы з рук лiны. Яны, як белыя клубы снегу, узнiкалi з завiрухi i спынялiся каля дзяцей.

Апошнi падышоў чырвонаармеец Фралоў. Ён увэсь быў закручаны ў завею. Ружжо яго вiсела за плячыма, а твар быў у снезе.

- Знайшлi, - сказаў ён. - Я ж казаў, што знойдзем. Без гэтага нельга.