Дзiкi сабака дзiнга, альбо аповесць пра першае каханне - Страница 20
- Тата прыйшоў, - сказала мацi са смехам. - Перастань.
Таня адскочыла ў кут.
- Коля прыйшоў, - сказала яна, пабялеўшы.
Але не, гэта прыйшлi iншыя - тры дзяўчынкi, з якiмi Таня сябравала ў атрадзе.
Таня выйшла да iх з кутка.
- А танцаваць у цябе можна? - запыталiся дзяўчынкi, хаця з марозу вочы iх нiчога не бачылi i твары былi чырвоныя.
- Можна. Сёння ўсё можна! - сказала Таня. - Я зараз завяду патэфон.
Гучная музыка запоўнiла ўвесь дом, як сонца, залiла яго гукамi, набiла да самага даху.
Потым прыйшоў бацька з Надзеяй Пятроўнай. Ён некалькi разоў абняў Таню i павiншаваў яе са святам, а Надзея Пятроўна падарыла ёй тарбасы i маленькую даху, усю вышытую бiсерам.
А Колi не было.
I мацi запытала:
- А дзе ж Коля?
- Вось упартае хлапчаня! - сказаў бацька. - Нi за што не хацеў iсцi разам з намi. У мяне, кажа, свой падарунак Танi, я прынясу яго сам.
Услед за iмi прыйшоў Фiлька з бацькам, з мацi i з трыма маленькiмi братамi, якiя прыехалi на сабаках да яго ў горад. Усе яны былi смуглыя i сталi ў рад перад Таняй, пакланiўшыся ёй, як гаспадынi, нiзка. Потым усе, як адзiн дасталi з кiшэняў хусткi, складзеныя ў чатыры столкi, i выцерлi iмi насы. I паляўнiчы ганарыўся iх паводзiнамi, а мацi спакойна курыла люлечку, абiтую меднымi цвiкамi. I цвiкi гэтыя блiшчалi пры свечках.
Дзяцей падымалi на рукi, i Таня цалавала iх, усiх без разбору, зрэдку аглядаючыся на сваю мацi. Тая ўвесь вечар стаяла з Надзеяй Пятроўнай, трымаючы яе пад руку, хаця Таня ўжо некалькi разоў намагалася iх разлучыць: то прасiла патрымаць яе маленькую даху, то памагчы надзець тарбасы. Але кожны раз, з усмешкай паляпаўшы Таню па плячы, мацi вярталася на сваё месца да Надзеi Пятроўны, па-сяброўску размаўляючы з ёй.
Госцi зноў папрасiлiся танцаваць.
Таня падышла да патэфона, радуючыся, што хоць на секунду можа павярнуцца да ўсiх спiной.
Яна старанна круцiла ручку, i чорны блiскучы круг круцiўся перад яе вачыма, i, працавiтая, як конь, iголка хадзiла па сваёй баразёнцы. Яна спявала ў тры галасы i спявала ў адзiн, яна iграла, iграла, нiбы цэлы хор медных труб i флейт, як светлыя духi, пасялiўся на яе вастрыi.
А Колi не было.
- Дзе ж ён? - думала Таня з тугой.
За яе спiной, калышучы маленькую пiхту i вялiкi папяровы абажур пад столлю, танцавалi дзецi. З iмi разам танцаваў бацька. Ён быў вельмi вясёлы сёння i скакаў цудоўна, захапляючы дзяцей.
- Паглядзi, Таня, - гаварыла штохвiлiнна мацi, - гэта ж бацька танцуе!
- Так, - адказала Таня, - я бачу, мама, ён танцуе вельмi хораша.
Яна глядзела на бацьку. Але думкi i позiрк яе блукалi. I хутка яна злавiла сябе на тым, што бацька, i танец яго, i весялосць мала прыцягваюць яе ўвагу. А зусiм нядаўна колькi горкiх i салодкiх пачуццяў цяснiлася ў яе сэрцы пры адной толькi думцы пра бацьку! Што з ёй? Яна ўвесь час думае пра Колю.
"Дзе ён цяпер? У Жэнi сёння таксама ёлка".
Але тут Фiлька з братамi пачаў цiха кружыцца, пашыраючы круг. Яны закiдвалi ногi мякка, ледзь падымаючы iх з падлогi, i то адзiн з iх, то другi клiкаў да сябе Таню. Яны танцавалi танец, якi звычайна танцуюць вясёлыя эвенкi на пясчаным беразе Тугура ў час, калi ўзыходзiць над лесам месяц.
Таня ўвайшла ў iх кола. Яна танцавала, штохвiлiнна пазiраючы на дзверы.
- Малайцы! - крыкнуў у захапленнi бацька. - Чорт пабяры, мы будзем сёння весялiцца! Таня, папрасi ў мамы вiна. Я маю для вас яшчэ адзiн падарунак.
Мацi сказала:
- Бацька, не дурэй. Вiна iм нельга.
- Я ведаю цвёрда толькi адно, - сказаў бацька: - Нельга есцi воўчыя ягады. А вiна - па кроплi можна.
- Па кропельцы можна, - паўтарылi дзецi.
I нянька прынесла на вялiкiм падносе бутэльку салодкага вiна. А ўслед за нянькай зайшоў зусiм малады чырвонаармеец Фралоў. Ён быў у кажусе шафёра, усмiхаўся ўсiм хiтрай усмешкай, а ў руцэ трымаў вядро.
- Фралоў, дружок, - сказаў бацька, - пакажы-тка наш падарунак дзецям.
Дзецi самi зазiрнулi ў вядро, але ўбачылi там толькi снег.
- Што гэта? - спыталiся яны. - Тут снег i больш нiчога няма.
- А вось зараз, дзецi, - сказаў Фралоў.
I, запусцiўшы руку ў вядро, ён дастаў з-пад снегу вялiкi апельсiн, потым яшчэ два i яшчэ. Дзецi крыкамi сустрэлi гэтыя плады. Яны бралi iх у рукi i адразу ж клалi назад, таму што апельсiны былi халодныя i цвёрдыя. Трымаць iх было цяжка, як жалеза, якое доўга ляжала на марозе.
- Пачакайце, дзецi, - сказаў смеючыся бацька. - Iх трэба спачатку размарозiць. I тады - даю слова - яны спадабаюцца вам.
Ён апусцiў апельсiн у халодную ваду, i на паверхнi яго праз iмгненне выступiў лёд. Ён пакрываў яго тонкай скарынкай, i апельсiн блiшчаў, як шар на маленькай пiхце. Бацька ўдарыў па скарынцы нажом, яна раскалолася на часткi, i з асколкаў лёду, якiя раставалi хутка на далонi, выйшаў круглы i свежы плод. Незнаёмы i цудоўны на Поўначы быў ягоны пах i колер. I маленькi брат Фiлькi баяўся яго i не еў.
Сам жа Фiлька прынёс свой апельсiн бацьку.
- З'еш яго, - сказаў паляўнiчы, без усялякага здзiўлення гледзячы на гэты дзiўны плод. - Ён падараваны табе сябрамi i не можа быць шкодным. Калi б ён не быў такi вялiкi, я палiчыў бы яго за ягаду, што ўпала з рабiны на зямлю, i пачысцiў бы iм сваю люлечку, на якой медзь так хутка цямнее ад холаду ў нашым лесе. Аднак, - дадаў ён з гонарам, - рабiна ў нас таксама бывае буйная перад марозам.
Ён адхiлiў апельсiн рукой. Ён быў ужо стары i не хацеў аддаваць перавагу таму, што не расло ў яго родным лесе.
Тады Фiлька сунуў свой апельсiн за пазуху, каб падзялiцца iм з Таняй. Нiчога не мог ён з'есцi адзiн - нi салодкага кораня, якi знаходзiў у лесе, нi веснавой абалоны лiп, нi чмялiнага мёду, нi кiслага соку мурашак.
Але Танi не было ў натоўпе яе гасцей. Куды яна пайшла? Яна была сёння сумная.
Фiлька зазiрнуў у другi пакой, дзе было цёмна i на ложках ляжалi футры.
Яе i тут не было. Тады ён пайшоў на кухню i ў сенцах убачыў Таню. Яна непрыкметна прабiралася да дзвярэй. Яна была апранутая ў кажушок i, нагнуўшыся, зацягвала на шчыкалатках раменьчыкi сваiх новых тарбасаў.
Фiлька моўчкi адсунуўся, засланiў яе ад позiркаў гасцей.
Таня выйшла на ганак. Паветра слупамi падымалася ўгору. I на страшэннай вышынi ператваралася ў тонкiя аблокi, што валачылiся па асветленым небе. I скрозь iх, нiбы скрозь празрыстае шкло, затуманенае дыханнем, глядзеўся невялiкi халодны месяц.