Чалавек-невiдзiмка (на белорусском языке) - Страница 8

- А я яшчэ тры днi таму сказала вам, што не буду чакаць нiякiх пераводаў. Нечага бурчэць, што сняданак познiцца, калi па рахунку пяць дзён не аплачана.

Незнаёмец коратка, але энергiчна вылаяўся.

- Лягчэй, лягчэй! - пачулася з распiвачнай.

- Я папрашу вас, спадар, трымаць сваю лаянку пры сабе, - сказала мiсiс Хол.

Незнаёмец замоўк i стаяў на парозе, падобны на раззлаванага вадалаза. Усе наведвальнiкi карчмы адчувалi, што перавага на баку мiсiс Хол: наступныя словы незнаёмца пацвердзiлi гэта.

- Паслухайце, галубка... - пачаў ён.

- Я вам не галубка, - сказала мiсiс Хол.

- Я сказаў вам, што не атрымлiваў яшчэ перавода...

- Ды якi там перавод, - сказала мiсiс Хол.

- Але ў кiшэнi ў мяне...

- Тры днi таму вы сказалi, што ў вас i савярэна не набярэцца.

- Ну, а цяпер я знайшоў пабольш.

- Ого! - пачулася з распiвачнай.

- Хацела б я ведаць, дзе ж гэта вы знайшлi грошы? - сказала мiсiс Хол.

Гэта заўвага, мусiць, вельмi не спадабалася незнаёмцу. Ён тупнуў нагой.

- Што вы хочаце гэтым сказаць? - спытаўся ён.

- Толькi тое, што я хацела б ведаць, дзе вы знайшлi грошы, - сказала мiсiс Хол. - I перш чым падаваць вам рахункi, гатаваць сняданак i ўвогуле штосьцi рабiць для вас, я папрашу вас растлумачыць некаторыя рэчы, якiх я не разумею i нiхто не разумее, але якiя мы ўсе хочам зразумець. Я жадаю ведаць, што вы рабiлi наверсе з маiм крэслам; я хачу ведаць, як гэта ваш пакой аказаўся пусты i як вы зноў туды трапiлi. Мае пастаяльцы ўваходзяць i выходзяць праз дзверы - такое ў мяне правiла; вы ж робiце па-другому, i я хачу ведаць, як вы гэта робiце. I яшчэ...

Незнаёмец раптам падняў сцiснутыя кулакi ў пальчатках, тупнуў нагой i крыкнуў: "Стойце!" - так шалёна, што мiсiс Хол адразу ж замоўкла.

- Вы не разумееце, - сказаў ён, - хто я i што я такое. Я пакажу вам. Як бог свят, я пакажу вам! - З гэтымi словамi ён прыклаў адкрытую далонь да твару i тут жа адняў яе. На месцы сярэдняй часткi твару зеўрала пустая ямiна. - Трымайце, - сказаў ён i, ступiўшы да мiсiс Хол, падаў ёй штосьцi. Не адводзячы вачэй ад яго твару, якi так змянiўся, мiсiс Хол машынальна ўзяла працягнутую рэч. Затым, разгледзеўшы гэтую рэч, гучна ўскрыкнула, кiнула яе на падлогу i адступiла назад. Па падлозе, стукаючы, як пустая кардонка, пакацiўся нос - нос незнаёмца, чырвоны i блiскучы!

Потым ён зняў акуляры, i ўсе вылупiлi вочы ад здзiўлення. Ён зняў капялюш i шалёна пачаў зрываць бакенбарды i бiнты. Яны не адразу паддалiся яго намаганням. Усе замерлi ад жаху.

- О госпадзi! - вымавiў хтосьцi.

Нарэшце бiнты былi сарваны.

Тое, што ўбачылi прысутныя, проста ашаламiла iх. Мiсiс Хол, якая стаяла з разiнутым ртом, дзiка ўскрыкнула i пабегла да дзвярэй. Усе ўскочылi з месцаў. Чакалi раны, калецтва, адчувальны жах, а тут - нiчога! Бiнты i парык паляцелi ў распiвачную - такога нiхто не чакаў. Усе кiнулiся ўнiз з ганка, натыкаючыся адзiн на аднаго, таму што на парозе гасцiнай, выкрыкваючы бязладныя тлумачэннi i размахваючы рукамi, стаяла фiгура, падобная на чалавека аж да каўняра палiто, - а вышэй не было нiчога, зусiм нiчога!

Жыхары Айпiнга пачулi крыкi i шум, якiя даляталi з карчмы "Кучар i конi", i ўбачылi, як адтуль iмклiва выбягаюць наведвальнiкi. Яны ўбачылi, як мiсiс Хол упала i як мiстэр Тэдзi Хенфры падскочыў, каб не спатыкнуцца аб яе. Потым яны пачулi немы крык Мiлi, якая, выскачыўшы з кухнi на шум, нечакана наткнулася на безгаловага незнаёмца. Крык адразу ж абарваўся.

Пасля гэтага ўсе, хто знаходзiўся на вулiцы - прадавец прысмакаў, уладальнiк балагана для кiдання ў цэль i яго памочнiк, гаспадар арэляў, хлапчукi i дзяўчынкi, вясковыя франты, мясцовыя прыгажунi, старыя ў блузах i цыганы ў фартуках, - усе пабеглi да карчмы. Не прайшло i хвiлiны, як перад домам мiсiс Хол сабралася чалавек сорак, натоўп хутка рос, усе шумелi, штурхалiся, ускрыквалi, задавалi пытаннi, рабiлi здагадкi. Нiхто нiкога не слухаў, i ўсе гаварылi адначасна - сапраўднае стоўпатварэнне! Некалькi чалавек падтрымлiвалi мiсiс Хол, якую паднялi з зямлi амаль што беспрытомную. Сярод агульнага перапалоху адзiн з вiдавочцаў, стараючыся ўсiх перакрычаць, даваў ашаламляльныя сведчаннi.

- Пярэварацень! - Што ж ён натварыў? - Ранiў служанку? - Здаецца, кiнуўся на iх з нажом. - Не так, як гаворыцца, а на самой справе без галавы! Гавораць вам, няма галавы на плячах! - Выдумкi, напэўна, якi-небудзь фокус. - Як зняў ён бiнты...

Стараючыся зазiрнуць у адчыненыя дзверы, натоўп утварыў сабою жывы клiн, вастрыё якога, накiраванае ў дзверы карчмы, складалi самыя адчайныя смельчакi.

- Ён стаiць на парозе. Раптам дзяўчына як крыкне, ён павярнуўся, а дзяўчына пабегла. Ён за ёй. Хвiлiнная справа - ужо ён iдзе назад, у адной руцэ нож, у другой - акраец хлеба. Спынiўся i быццам глядзiць. Вось толькi што. Ён увайшоў у гэтыя самыя дзверы. Гавораць вам: галавы ў яго зусiм няма. Прыйшлi б вы на хвiлiнку раней, вы б самi...

У заднiх радах адбыўся рух. Расказчык замоўк i саступiў убок, даючы дарогу невялiкай працэсii, якая з даволi ваяўнiчым выглядам накiроўвалася да дома; на чале яе iшоў мiстэр Хол, вельмi расчырванелы i рашучы, далей мiстэр Бобi Джаферс, канстэбль, i, нарэшце, мiстэр Уоджэрс, якi асцерагаўся i трымаўся ззаду. У iх быў загад аб арышце незнаёмца.

Iм наперабой паведамлялi апошнiя навiны, - адзiн крычаў адно, другi зусiм другое.

- З галавой ён там цi без галавы, - сказаў мiстэр Джаферс, - а я атрымаў загад арыштаваць яго, i загад я выканаю.

Мiстэр Хол падняўся на ганак, накiраваўся проста да дзвярэй гасцiнай i расчынiў iх.

- Канстэбль, - сказаў ён, - выконвайце свой абавязак.

Джаферс увайшоў першы, за iм Хол i апошнiм - Уоджэрс. У паўзмроку яны разгледзелi безгаловую фiгуру з недаедзенай скарынкай хлеба ў адной руцэ i з кавалкам сыра - у другой; рукi былi ў пальчатках.

- Вось ён, - сказаў Хол.

- Гэта яшчэ што? - пачуўся сярдзiты воклiч з прасторы над каўняром.

- Такiх, як вы, судар, я яшчэ не сустракаў, - сказаў Джаферс. - Але ёсць у вас галава цi яе няма, у загадзе сказана: "суправадзiць", а абавязак службы найперш усяго...

- Не падыходзьце! - крыкнула фiгура, адступаючы на крок. У адну секунду ён кiнуў хлеб i сыр на падлогу, i мiстэр Хол ледзьве паспеў прыняць нож са стала. Незнаёмец зняў левую пальчатку i стукнуў ёю Джаферса па твары. Мiнула яшчэ секунда, i Джаферс, спынiўшы свае тлумачэннi адносна сэнсу загада, схапiў адной рукой кiсць нябачнай рукi, а другой сцiснуў нябачнае горла. Тут ён атрымаў моцны ўдар па назе, якi прымусiў яго ўскрыкнуць, але ахвяры сваёй не выпусцiў. Хол перадаў нож Уоджэрсу, якi дзейнiчаў, так сказаць, у якасцi галкiпера, а сам хацеў дапамагчы Джаферсу. Той учапiўся ў незнаёмца, у шалёнай схватцы працiўнiкi наткнулiся на крэсла, яно з трэскам адляцела ўбок, i абодва звалiлiся на падлогу.

- Хапайце яго за ногi, - прашыпеў скрозь зубы Джаферс.

Мiстэр Хол, якi ўзяўся выконваць гэтае распараджэнне, атрымаў моцны ўдар у грудзi i на хвiлiну выбыў са строю; а мiстэр Уоджэрс, бачачы, што безгаловы незнаёмец вывернуўся i пачаў адольваць Джаферса, адступiў з нажом у руках да дзвярэй, дзе сутыкнуўся з мiстэрам Хакстэрсам i сiдэрбрыджскiм фурманам, якiя спяшалiся на выручку ахоўнiку закона i парадку. У гэты самы момант з палiцы пасыпалiся бутэлькi i пакой напоўнiўся едкiм смуродам.

- Здаюся! - крыкнуў незнаёмец, нягледзячы на тое, што падабраў пад сябе Джаферса. Ён падняўся, цяжка дыхаючы, - без галавы i без рук, таму што ў час схваткi ён сцягнуў i правую i левую пальчатку.

- Усё роўна нiчога не выйдзе, - сказаў ён, ледзьве пераводзячы дух.

Надзвычай дзiўна было слухаць голас, якi далятаў быццам бы з пустой прасторы, але жыхары-Сэсекса, напэўна, самыя цвярозыя людзi на свеце. Джаферс таксама падняўся i вынуў пару наручнiкаў. Але тут ён спынiўся ў поўным неўразуменнi.

- Вось дык штука! - сказаў ён, цьмяна пачынаючы ўсведамляць недарэчнасць усяго, што адбывалася. - Каб яго чорт узяў! Здаецца, што яны не патрэбны.