Беларускiя пiсьменнiкi: 1917-1990 - Страница 83

Новік Ганна, нарадзілася 25.03.1914 г. у горадзе Аўгустове былой Сувалкскай губерні (цяпер Польшча) у сям'і каваля.

Дзяцінства правяла ў вёсцы Варонічы каля Вілейкі. У 1932 г. скончыла сем класаў Куранецкай школы. Працавала наймічкай з 9 гадоў, а ў 1935 г. была ў лагеры для беспрацоўнай моладзі ў Рашыне пад Варшавай. За ўдзел у нацыянальна-вызваленчым руху неаднаразова арыштоўвалася. У 1936-1938 гг. зняволена ў вілейскую турму. Пасля прыходу Чырвонай Арміі (1939) абрана дэпутатам Народнага Сходу Заходняй Беларусі, працавала інспектарам Куранецкага рана. У час Вялікай Айчыннай вайны - партызанская сувязная. У 1948-1954 гг. працавала старшынёй калгаса імя Ў.І.Леніна в. Варонічы Вілейскага раёна, і старшынёй Кузьміцкага сельсавета Вілейскага раёна, памочнікам начальніка палітаддзела Будслаўскай машынна-трактарнай станцыі на Маладэчаншчыне. Жыве ў Вілейцы. Сябра СП СССР з 1960 г.

Узнагароджана ордэнам Айчыннай вайны II ступені і медалямі.

Першыя вершы надрукавала ў 1937 г. Аўтар зборніка вершаў «Мае вёсны» (1961), аповесці «Другая сустрэча» (фрагменты апублікаваны ў часопісе «Полымя», 1979). У перыядычным друку апублікаваны апавяданні, нарысы, вершы.

Новікаў Іван, нарадзіўся 26.01.1918 г. у вёсцы Нязнань Клімавіцкага раёна Магілеўскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў Магілеўскі газетны тэхнікум (1935), вучыўся ў Аршанскім настаўніцкім інстытуце (1938) і ў Ленінградскім інстытуце журналістыкі (1939-1941). Завочна скончыў аддзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1955). Працаваў у клімавіцкай раённай газеце «Камуна» (1935-1938). У Вялікую Айчынную вайну ўдзельнічаў у абароне Сталінграда, у вызваленні Ўкраіны, Малдавіі, Балгарыі, Югаславіі, Аўстрыі, у 1944 г. паранены ў баях за вугорскі горад Секешфехервар. Ганаровы грамадзянін балгарскага г. Слівена. З 1946 г. - літсупрацоўнік, з 1951 г. - загадчык аддзела рэдакцыі газеты «Советская Белоруссия», з 1957 г. - карэспандэнт, у 1965-1986 гг. - загадчык карэспандэнцкага пункта газеты «Правда» па Беларускай ССР. Сябра СП СССР з 1961 г.

Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны I ступені, Працоўнага Чырвонага Сцяга, Чырвонай Зоркі, «Знак Пашаны» і медалямі.

Заслужаны дзеяч культуры Беларускай ССР (1967).

Піша на расейскай і беларускай мовах. Літаратурную дзейнасць пачаў з нарысаў. Выйшлі нарысы «Герой Сацыялістычнай Працы Тамара Шкурко» (з В.Пыжковым, 1948), «Дзесяць тыдняў у Злучаных Штатах Амерыкі» (1958), «Палескае золата» (1959), «Побач сябры» (1960), «Бессмертие Минска» (1977), «Минск - город-герой» (1986). Аўтар зборніка фельетонаў «Уласны іншаземец» (1960), нарыса «Вера Харужая» (Масква, 1962), дакументальных аповесцей «Руіны страляюць ва ўпор» (1962), «Дарогі скрыжаваліся ў Мінску» (1964), «Да світання блізка» (1975), якія склалі трылогію «Минский фронт» (1977), аповесці «Тварам да небяспекі» (1968), рамана «Ачышчэнне» (1987), кнігі аповесцей і апавяданняў «Параненая памяць» (1990). Напісаў з І.Чыгрынавым сцэнарый шматсерыйнага тэлефільма «Руіны страляюць...» (пастаўлены ў 1973).

Лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Якуба Коласа (1965) за аповесць «Дарогі скрыжаваліся ў Мінску», Дзяржаўнай прэміі БССР імя П.М.Лепяшынскага (1968) за кнігу «Тварам да небяспекі», Дзяржаўнай прэміі БССР за сцэнарый тэлефільма «Руіны страляюць...», Літаратурнай прэміі імя. А.А.Фадзеева (1980) за трылогію «Минский фронт».

Нядзведскі Ўладзіслаў, нарадзіўся 24.07.1929 г. у вёсцы Рахавічы Салігорскага раёна Менскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Бацькі загінулі ў 1943 г. У першыя пасляваенныя гады выхоўваўся ў Мікашэвіцкім дзіцячым доме, у 1948-1950 гг. працаваў там старшым піянерважатым. Скончыў філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1955). Выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Гайнаўскай сярэдняй школе на Лагойшчыне (1955-1958), працаваў на Беларускім тэлебачанні (1958-1960), у часопісе «Маладосць» (1960-1968), з 1972 г. - у выдавецтве «Мастацкая літаратура». Сябра СП СССР з 1958 г.

Памёр 17.10.1973 г.

Першы верш надрукаваў у 1949 г., у рэспубліканскім друку - у 1952 г. Аўтар зборнікаў паэзіі «Вясновыя барозны» (1958), «Запрашэнне» (вершы і паэма, 1960), «У лясной старане» (1962), «Размова з адсутнымі» (1969), аповесці «Хлопцы з другога корпуса» (1964), «Капронавыя галёшы» (гумарыстычныя апавяданні, 1964). «Начная пагоня» (апавяданні, гумарэскі, аповесць, 1966). Для дзяцей выдаў кніжку «Сто братоў і сясцёр» (вершы і паэма, 1960) і паэму «Сыны Кастрычніка» (1969). У 1976 г. выйшла «Выбранае», у 1988 г. - кніга паэзіі «Такія і думы і словы».

Някляеў Уладзімір, нарадзіўся 11.07.1946 г. у горадзе Смаргонь Гарадзенскай вобласці ў сям'і служачага.

У 1962-1966 гг. вучыўся ў Менскім тэхнікуме сувязі. Працаваў радыёмеханікам тэлевізійнага атэлье. Займаўся на аддзяленні паэзіі Літаратурнага інстытута ў Маскве (1971). Завочна скончыў філалагічны факультэт Менскага педагагічнага інстытута (1973). У 1972-1975 гг. - літсупрацоўнік рэдакцыі газеты «Знамя юности», у 1975-1978 гг. - рэдактар бюлетэня «Тэатральны Мінск». З 1978 г. - старшы рэдактар галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычных праграм Беларускага тэлебачання, з 1987 г. - галоўны рэдактар часопіса «Крыніца» («Родник»). Сябра Беларускага ПЭН-цэнтра з 1989 г. Сябра СП СССР з 1978 г.

Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны».

Першыя вершы надрукаваў у 1970 г. Выдаў кніжкі паэзіі «Адкрыццё» (1976), «Вынаходцы вятроў» (1979), «Знак аховы» (1983), «Наскрозь» (вершы і паэмы, 1985), «Галубіная пошта» (1987).

У перыядычным друку выступае з празаічнымі творамі (аповесць «Вежа», часопіс «Полымя», 1988, аднайменная п'еса, з А.Дударавым, пастаўлена ў 1990), літаратурнымі эсэ, крытычнымі артыкуламі.

Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола Беларусі (1979) за кнігу «Вынаходцы вятроў» і паэму «Дарога дарог».

Няфёд Уладзімір, нарадзіўся 27.01.1916 г. у горадзе Шахты Растоўскай вобласці (Расея) у сям'і рабочага.

Працоўны шлях пачаў у 1931 г. слесарам на шахце, з 1933 г. - у гарадской радыёгазеце. Вучыўся на рабфаку (1933-1934). Скончыў тэатразнаўчае аддзяленне Маскоўскага інстытута гісторыі, філасофіі і літаратуры (1940). У 1940-1941 гг. - намеснік, у 1942-1947 гг. - начальнік аддзела тэатраў Упраўлення па справах мастацтваў пры СНК БССР, у 1941-1942 гг. - выкладчык літаратуры і дырэктар Уцёўскай сярэдняй школы Куйбышаўскай вобласці. Скончыў аспірантуру пры Інстытуце літаратуры і мастацтва АН БССР (1951), быў навуковым супрацоўнікам (1951-1954), загадчыкам сектара гісторыі мастацтваў (1954-1957) гэтага інстытута. У 1957-1970 гг. - загадчык сектара тэатра і кіно, у 1970-1977 гг. - збору помнікаў гісторыі і культуры Беларусі, з 1977 г. - сектара тэатра, з 1988 г. - галоўны навуковы супрацоўнік аддзела тэатра Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН БССР. З 1947 г. працуе па сумяшчальніцтве ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце. Член-карэспандэнт АН БССР, доктар мастацтвазнаўства, прафесар. Сябра СП СССР з 1946 г.

Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны», медалямі.

Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1975). Літаратурную дзейнасць пачаў у 1940 г. як тэатральны крытык. Піша на беларускай і расейскай мовах. Аўтар прац па гісторыі беларускага тэатра «Шлях беларускага савецкага драматычнага тэатра» (1954), «Народны артыст БССР. У.І.Уладамірскі» (1954), «Народны артыст СССР Павел Сцяпанавіч Малчанаў» (1958), «Беларускі тэатр: Нарыс гісторыі» (1959), «Тэатр у вогненныя гады» (1959), «Сучасны беларускі тэатр» (1961), «Становление белорусского советского театра 1917-1941» (1965). У 1970 г. выдаў кнігі «Размышления о драматическом конфликте» і «Беларускі акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы», у 1976 г. - «Беларуси тэатр імя Якуба Коласа», у 1982 г. - вучэбны дапаможнік «Гісторыя беларускага тэатра». Напісаў раздзелы «Белорусский театр» для «Истории советского драматического театра» (Масква, 1966-1971), раздзелы «Гісторыя беларускага тэатра» ў 3 тамах (1983-1986).

У 1990 г. апублікаваў кнігу «Николай Ковязин: Жизнь и творчество».