Беларускiя пiсьменнiкi: 1917-1990 - Страница 125

На шэраг вершаў напісаны песні.

Шынклер Хвядос, нарадзіўся 22.09.1903 г. на станцыі Ізяслаўль Менскага раёна Менскай вобласці ў сям'і чыгуначніка.

Вучыўся ў Менскай рэальнай навучальні (1914-1920). З 1919 г. працаваў на чыгунцы тэлеграфістам, пасля - бібліятэкарам, загадчыкам клуба ў Рудзенску. Быў сябрам літаратурнага аб'яднання «Маладняк». У 1929-1931 гг. - супрацоўнік бабруйскай газеты «Камуніст», са снежня 1931 г. - сакратар рэдакцыі раённай транспартнай газеты «Ударнік» (Жлобін). У 1935-1941 гг. працаваў у газеце «Літаратура і мастацтва» і часопісе «Полымя». На пачатку Вялікай Айчыннай вайны эвакуіраваўся ў Свярдлоўск. У 1942 г. пайшоў добраахвотнікам у Савецкую Армію. Чатыры месяцы вучыўся ў вайсковай навучальні ў г. Кыштым Чалябінскай вобласці.

Загінуў 25.10.1942 г. на фронце пад Сталінградам.

Пісаць пачаў у 1922 г. (допісы ў газеты). Першае апавяданне надрукаваў у 1928 г. Асобнымі выданнямі выйшлі апавяданне «Ічэ» (1929), зборнік апавяданняў «Стрэлачнік Мігай» (1930), апавяданне «Блок» (1933), аповесці «Сонца пад шпалы» (1933), «Запіскі інструктара Томана» (1934), «Пульс жыцця» (1950, выходзіла на расейскай мове ў 1942 г. у Маскве). Аўтар аповесці для дзяцей «Петрык-завадатар» (1935). У 1960 г. выйшлі Выбраныя творы, у 1984 г. - кніга апавяданняў, аповесцей, успамінаў «Апошні рэйс».

Напісаў п'есу «Пачэсны рэйс» (апублікавана ў 1939), кінасцэнарый «Шчаслівы шлях» (з Ю.Рудзько, 1940). Выступаў з рэцэнзіямі, артыкуламі, нарысамі.

Шырко Васіль, нарадзіўся 31.08.1948 г. у вёсцы Чурылава Ўздзенскага раёна Менскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў факультэт журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1972). Служыў у Савецкай Арміі (1972-1973). У 1973-1978 гг. працаваў карэспандэнтам «Сельской газеты», у 1973-1986 гг. - рэдактар, загадчык аддзела галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычных праграм Беларускага тэлебачання. З 1986 г. - рэдактар аддзела нарыса часопіса «Полымя». Сябра СП СССР з 1990 г.

Першыя падборкі вершаў надрукаваў у 1968 г. (часопіс «Маладосць», газета «Чырвоная змена»). Выйшлі кнігі «Зямлі бацькоўскай прыцягненне» (нарысы, 1987), «Сцяжына да людзей» (дакументальныя аповесці, нарысы, 1989). У 1990 г. выйшла кніга казак «Дзед Манюкін не салжэ». Аўтар інсцэніровак паводле твораў М.Гарэцкага, Н.Гілевіча (1987), сцэнарыя дакументальнага фільма «Песня пшанічнага поля» (1984).

Шырма Рыгор, нарадзіўся 20.01.1892 г. у вёсцы Шакуны Пружанскага раёна Берасцейскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў двухгадовыя настаўніцкія курсы ў Свянцянах (1912), працаваў у Гануцкай пачатковай двухгадовай школе Свянцянскага павета. У 1918 г. скончыў Седлецкі настаўніцкі інстытут (Польшча), які на той час быў эвакуіраваны спачатку ў Маскву і Яраслаўль, а потым у Варонеж. Пасля працаваў у школе сяла Навагольскае Варонежскай вобласці. У чэрвені 1922 г. вярнуўся на радзіму. З 1926 г. - настаўнік Віленскай беларускай гімназіі. Быў сакратаром Галоўнай управы культурна-асветніцкай арганізацыі рэвалюцыйна-дэмакратычнага характару Заходняй Беларусі - Таварыства беларускай школы (1928-1937), адным з выдаўцоў часопіса «Беларускі летапіс». Спрыяў творчаму станаўленню маладых заходнебеларускіх рэвалюцыйных паэтаў. Выдаў першыя зборнікі М.Васілька, М.Танка, пазней - С.Крыўца. За рэвалюцыйна-прапагандысцкую і культурна-асветніцкую дзейнасць быў двойчы зняволены буржуазнымі ўладамі Польшчы, сядзеў у вядомай турме «Лукішкі».

Збіральнік і прапагандыст беларускай народнай песні, у 1924 г. арганізаваў у Пружанах беларускі народны хор. У 1926 г. - хор у Беларускай гімназіі, у 1931 г. - Вялікі беларускі хор пры Беларускім студэнцкім саюзе ў Вільні. У 1940 г. на аснове хароў, якімі кіраваў Р.Шырма, быў створаны Беларускі дзяржаўны ансамбль песні і танца, у 1955 г. перайменаваны ў Дзяржаўную акадэмічную харавую капэлу Беларускай ССР. Узначальваў капэлу да 1970 г. У 1966-1978 гг. - старшыня праўлення Саюза кампазітараў БССР, сакратар праўлення Саюза кампазітараў СССР. Выбіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР (1955-1978). Сябра СП СССР з 1966 г.

Узнагароджаны двума ордэнамі Леніна, ордэнамі Кастрычніцкай Рэвалюцыі, Працоўнага Чырвонага Сцяга, «Знак Пашаны», балгарскім ордэнам Кірыла і Мяфодзія II ступені, медалямі.

Народны артыст БССР (1949).

Народны артыст СССР (1955).

Герой Сацыялістычнай Працы (1977).

Памёр 23.03.1978 г.

Друкавацца пачаў у 1925 г. Першыя зборы народнага меласу выдаў у Вільні: «Беларускія народныя песні» (1929), «Наша песня» (1938). У пасляваенныя гады надрукаваны «Беларускія народныя песні, загадкі, прыказкі» (1947), «Беларускія народныя песні» (т. 1, 1959; т. 2, 1960; т. 3, 1962; т. 4, 1976), «Беларускія народныя песні (для хору)» (т. 1, 1971; т. 2, 1973). Аўтар зборніка публіцыстычных, літаратуразнаўчых і музыказнаўчых артыкулаў «Песня - душа народа» (1976).

Лаўрэат Дзяржаўных прэмій БССР (1966) за канцэртна-выканаўчую дзейнасць і (1974) за «Беларускія народныя песні для хору».

Шырын Лявон, нарадзіўся 01.01.1930 г. у вёсцы Працавічы Слуцкага раёна Менскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Вучыўся завочна ў Слуцкай, затым у Менскай педагагічнай навучальні (скончыў у 1954). У 1951-1957 гг. выкладаў маляванне, чарчэнне, замежную мову, беларускую мову і літаратуру ў школах Любанскага раёна (в. Таль, Асавец, п. Барыкоў, г. Любань). Завочна скончыў беларускае аддзяленне філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1962). З 1957 г. - загадчык аддзела рэдакцыі старобінскай раённай газеты «Савецкі патрыёт». З 1958 г. - загадчык Старобінскага раённага педкабінета, з 1960 г. - дырэктар Жабінскай васьмігадовай школы, з 1962 г. - загадчык аддзела народнай асветы Старобінскага райсавета, з 1963 г. - дырэктар Жабінскай сярэдняй школы. У 1968-1982 гг. - намеснік дырэктара па вучэбна-выхаваўчай рабоце Салігорскай завочнай сярэдняй школы. З красавіка 1982 г. - дырэктар Мяцявіцкай сярэдняй школы Салігорскага раёна. У 1982-1989 гг. - дырэктар Гоцкага вучэбна-вытворчага камбіната Салігорскага раёна. Сябра СП СССР з 1986 г.

Узнагароджаны медалём.

Першы верш надрукаваны ў 1956 г. (любанская раённая газета «Кліч Радзімы»). У абласным і рэспубліканскім друку выступае з 1974 г. Аўтар зборнікаў вершаў для дзяцей «Мы дзеці шахцёраў» (кніжка-маляванка, 1978), «Песні ручая» (1980), «Ясь, жалейка і вясна» (1989).

Шыцік Уладзімір, нарадзіўся 31.08.1922 г. у горадзе Шклове Магілеўскай вобласці ў сям'і рабочага.

Вучыўся ў Маскоўскім электратэхнічным інстытуце інжынераў чыгуначнага транспарту (1940-1943), у Куйбышаўскім індустрыяльным інстытуце. У снежні 1944 г. вярнуўся ў Шклоў і працаваў тэхнікам-канструктарам на папяровай фабрыцы «Спартак». У 1949 г. скончыў аддзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1949-1952 гг. працаваў у рэдакцыі газеты «Сталинская молодежь», у 1953-1964 гг. - у рэдакцыі газеты «Калгасная праўда» (у 1962-1990 гг. - «Сельская газета»), у 1965-1966 гг. - адказным сакратаром газеты «Літаратура і мастацтва», у 1978-1983 гг. - карэспандэнтам «Сельскай газеты». Сябра СП СССР з 1962 г.

Узнагароджаны медалём.

Першае апавяданне апублікаваў у 1952 г. (газета «Сталинская молодежь»). У 1958 г. у часопісе «Полымя» надрукаваў аповесць «Назаўсёды». Аўтар аповесцей «Сосны адшумелі свае» (1960), «Апошняя арбіта» (1962), «Майская раніца» (1963), зборнікаў фантастычных апавяданняў і аповесцей «Зорны камень» (1967), «Парсекі за кармой» (1970), «У час не вярнуліся» (1975), «Масткі над абрывам» (1977), кніг фантастыкі і дэтэктываў «Другая версія» (1979), «Трансплутонавыя афеліі» (1982), «Левы рэйс» (1983), «Ускосныя доказы» (1985), «Камандзіроўка ў сваім горадзе» (1989), «Падстаўка» (1990), апавядання для дзяцей «Як малако на стол прыйшло» (1979).

Шэлехаў Міхась, нарадзіўся 01.11.1954 г. у вёсцы Плотніца Столінскага раёна Берасцейскай вобласці ў сям'і служачых.

Скончыў факультэт журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1976) і Вышэйшыя курсы сцэнарыстаў і рэжысёраў пры Дзяржкіно СССР (1984). У 1976-1980 гг. - літсупрацоўнік часопіса «Рабочая смена», у 1980-1982 гг. - рэдактар студыі дакументальных фільмаў «Летапіс» кінастудыі «Беларусьфільм», у 1984-1987 гг. працаваў паводле ўмовы на кінастудыі «Саюзмультфільм» студыі імя М.Горкага (Масква), у 1987-1988 гт. быў рэдактарам тэлефільма Дзяржтэлерадыё БССР. З 1988 г. - галоўны рэдактар студыі мастацкіх фільмаў «Кадр» кінастудыі «Беларусьфільм». Сябра СП СССР з 1988 г.