Беларускiя пiсьменнiкi: 1917-1990 - Страница 116

Узнагароджана ордэнам «Знак Пашаны» і медалём.

Заслужаная артыстка Грузінскай ССР (1934).

Памерла 09.02.1991 г.

Літаратурную працу пачала з рэцэнзій і артыкулаў пра тэатр у 1933 г. у расейскай і грузінскай перыёдыцы. З 1959 г. выступала ў беларускім друку. Пісала на расейскай, беларускай і грузінскай мовах. Выдала кнігі для дзяцей «Театр кукол в школе» (1957), «Когда поднимается занавес» (1963), «К детям пришел вожатый» (1967), зборнікі пазнавальных нарысаў «Голубой факел» (1965, 2-е дапоўненае выданне ў 1970), аднаактовых п'ес - «Твое честное слово» (1973). У Тбілісі выйшла кніга мемуараў «Всего одна жизнь» (1983) і напісаны па-грузінску зборнік апавяданняў «Вяртанне» (1989).

Пераклала з грузінскай мовы на беларускую раман Ц.Данжашвілі «На Алазані» (з А.Пальчэўскім, 1959), асобныя творы іншых празаікаў.

Цяжкі Артур, нарадзіўся 23.07.1943 г. у вёсцы Лылойці Смаргонскага раёна Гарадзенскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Пасля заканчэння Свірскай сярэдняй школы Мядзельскага раёна (1963) працаваў у смаргонскай раённай газеце «Светлы шлях» літсупрацоўнікам. У 1963-1967 гг. служыў у Савецкай Арміі. У 1967-1968 гг. - літсупрацоўнік раённай газеты. З 1969 г. - карэспандэнт газеты «Чырвоная змена», з 1971 г. - уласны карэспандэнт гэтай газеты па Берасцейскай вобласці, у 1972-1975 гг. і ў 1978 г. - карэспандэнт берасцейскай абласной газеты «Заря». У 1974 г. скончыў завочнае аддзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1975-1977 гг. - карэспандэнт раённай газеты «Астравецкая праўда», з верасня 1978 г. - адказны сакратар Гарадзенскага абласнога таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры, у 1979 г. - карэспандэнт газеты «Голас Радзімы», са снежня 1979 г. - карэспандэнт газеты «Знамя юности», у 1981-1984 гг. - рэдактар Гарадзенскага абласнога навукова-метадычнага цэнтра народнай творчасці. Сябра СП СССР з 1982 г.

Узнагароджаны медалямі.

Памёр 05.04.1984 г.

Першыя апавяданні апублікаваў у 1966 г. (газета «Літаратура і мастацтва»). Аўтар зборнікаў аповесцей і апавяданняў «Сустрэча пасля вясны» (1980), «Пара блакітных дажджоў» (1982), «Дзе мой дом?..» (1986).

Чабан Тамара, нарадзілася 31.05.1952 г. у вёсцы Чабаны Глыбоцкага раёна Віцебскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыла філалагічны факультет Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1974). Выкладала беларускую мову і літаратуру ў Ветрынскай сярэдняй школе Полацкага раёна. З 1978 г. жыве ў Менску. Працавала старшым карэктарам у выдавецтве «Навука і тэхніка». Скончыла завочна аспірантуру пры кафедры беларускай літаратуры БДУ (1980). З 1981 г. - навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР. Кандыдат філалагічных навук. Сябра СП СССР з 1988 г.

Памерла 20.03.1992 г.

Выступіла ў друку як крытык і літаратуразнаўца ўпершыню ў 1976 г. (газета «Літаратура і мастацтва»). Аўтар кніг пра паэзію «Крылы рамантыкі» (1982), «Сучасная паэзія і фальклор» (з Я.Гарадніцкім, 1988).

Чавускі Міхась (таксама Чавускі Майсей), нарадзіўся 25.12.1904 г. у вёсцы Шапілава Жлобінскага раёна Гомёльскай вобласці ў сям'і вясковага шаўца.

З 1917 г. - наборшчык у друкарні ў Жлобіне, з 1924 г. - у Менску. Служыў у пагранічных войсках (1926-1928). Працаваў у Белспажыўсаюзе, рэдагаваў газету палітаддзела Плешчаніцкай МТС, менскую сельскую раённую газету, быў інструктарам ЦК КПБ, адказным кіраўніком і галоўным рэдактарам БелТА. У 1934-1937 гг. вучыўся завочна ў Камуністычным інстытуце журналістыкі ў Ленінградзе. У час Вялікай Айчыннай вайны - адказны рэдактар газеты-плаката «Раздавім фашысцкую гадзіну» (1941-1943), затым - сатырычнай газеты Вілейскага абкама «Партызанскае слова» (1943). У пасляваенныя гады - намеснік старшыні Камітэта па радыёвяшчанні пры СНК БССР (1944-1947), галоўны рэдактар, потым загадчык аддзела фельетонаў часопіса «Вожык» (1947-1961), дырэктар Бюро прапаганды мастацкай літаратуры СП БССР (1964-1970). Сябра СП СССР з 1957 г.

Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і медалямі.

Памёр 01.07.1984 г.

З артыкуламі ў рэспубліканскім друку пачаў выступаць у 1937 г. Выдаў зборнікі апавяданняў, фельетонаў, аднаактовак і сцэнак «Крытычны момант» (1954), «Індык на курорце» (1960), «Рука руку мые» (1964), «Чаму ж не смяяцца?» (1969), «Стрэляны Вераб'ёў» (1976), дакументальную аповесць «Фарбамі гневу» (1975, дапоўненае выданне ў 1978).

Чамярыцкі Вячаслаў, нарадзіўся 22.07.1936 г. у вёсцы Рабкі Дзятлаўскага раёна Гарадзенскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў беларускае аддзяленне філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1958). Працаваў настаўнікам Слабадской сямігадовай школы Вілейскага раёна (1958-1959), карэктарам маладэчанскай абласной газеты «Чырвоны сцяг» (1959), інспектарам аддзела народнай асветы Маладэчанскага раёна (1959-1962). Скончыў аспірантуру пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР (1965). З 1965 г. - навуковы супрацоўнік інстытута. Кандыдат філалагічных навук. Сябра СП СССР з 1983 г.

Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны.

Друкавацца пачаў з вершаў у 1952 г. (наваградская раённая газета «Новае жыццё»). З рэцэнзіямі, літаратурна-крытычнымі артыкуламі, даследаваннямі па старажытнай літаратуры выступае з 1959 г. Аўтар манаграфіі «Беларускія летапісы як помнікі літаратуры: Узнікненне і літаратурная гісторыя першых зводаў» (1969), брашуры «Беларускі тытан эпохі Адраджэння» (1990), аўтар кнігі «Францыск Скарына» (з Г.Галенчанкам і В.Шматавым, на французскай мове - 1979 і на ангельскай - 1980, Парыж), напісаў даклад на IX Міжнародны з'езд славістаў «Традыцыі літаратуры старажытнай Русі ў беларускай літаратуры: Дакастрычніцкі перыяд» (з А.Коршунавым, А.Лойкам, 1982), адзін з аўтараў «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» (т. I, 1968), «Истории белорусской дооктябрьской литературы» (1977), «Истории всемирной литературы» (т. 3, 1985; т. 4, 1987), падручніка для ВНУ «Гісторыя беларускай літаратуры: Старажытны перыяд» (1985).

Перакладае са старажытнарускай і старабеларускай моў. Прымаў удзел у выданні «Поўнага збору рускіх летапісаў» (т. 32 і 35), складальнік зборніка «Слова пра паход Ігаравы» (1986).

Чапега Ўладзімір, нарадзіўся 18.06.1939 г. у вёсцы Сялец Брагінскага раёна Гомельскай вобласці ў сялянскай сям'і.

Скончыў Менскі дзяржаўны педагагічны інстытут замежных моў (1961), Данецкую вышэйшую ваенна-палітычную навучальню інжынерных войск і войск сувязі (экстэрнам, 1973). Працаваў выкладчыкам нямецкай мовы ў Менскім дзяржпедінстытуце замежных моў (1961-1962). У 1962-1988 гг. служыў у Савецкай Арміі. Сябра СП СССР з 1982 г.

Узнагароджаны медалямі.

У друку выступае з 1971 г. Перакладае з нямецкай мовы на беларускую і з беларускай на нямецкую. На нямецкую мову пераклаў раман І.Мележа «Людзі на балоце» (з Г.Чапега і Г.Бярэзкам, 1974), аповесці В.Быкава «Абеліск» (1975) і «Здрада» (1978), А.Кудраўца «Раданіца» (1983, усе з Г.Чапега і Н.Рандавым), кнігі В.Віткі «Ладачкі-ладкі» (1980), У.Караткевіча «Зямля пад белымі крыламі» (1983), асобныя творы Цёткі, Я.Брыля, К.Крапівы, П.Галавача, М.Зарэцкага, В.Каваля, Л.Калюгі, Я.Нёманскага для анталогіі беларускага апавядання «Буслы над балотамі» (1971), Я.Коласа, М.Гарэцкага, М.Зарэцкага, Л.Калюгі, Я.Скрыгана для анталогіі класічнага беларускага апавядання «Малады дубок» (1987), кнігі для дзяцей у апрацоўцы А.Якімовіча «Лісіца-хітрыца» (1980) і «Залатая яблынька» (1981), «Сядзіць мядзведзь на калодзе» (1980), «Кот Максім» (1981), «Андрэй за ўсіх мудрэй» і «Беларускія народныя казкі» (1986, усе з Г.Чапега). З расейскай на нямецкую мову пераклаў кнігу В.Лазарава «Старыя італьянскія майстры» (з Г.Чапега, Н.Рандавым, Берлін, 1990).

На беларускую мову з нямецкай пераклаў раманы Г.Ота «Пара ў дарогу, буслы» (з Я.Семяжонам, 1982). А.Аменды «Апасіяната» (1983), Л.Франка «Ісусавы вучні» (1989, усе з Г.Чапега), асобныя творы Ш.Гермліна, Ш.Цвэйга.